Máy phát điện không chỉ là thiết bị dự phòng mà còn là yếu tố thiết yếu trong đảm bảo hoạt động liên tục cho các công trình dân dụng và công nghiệp. Trong bối cảnh nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng và sự cố mất điện có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, việc lắp đặt máy phát điện đúng kỹ thuật trở nên cực kỳ quan trọng. Một hệ thống máy phát điện được thi công đúng chuẩn không chỉ giúp máy vận hành ổn định mà còn đảm bảo an toàn, tiết kiệm chi phí vận hành và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách lắp đặt máy phát điện đúng kỹ thuật, phù hợp cho cả công trình dân dụng và công nghiệp.
Những lưu ý trước khi lắp đặt máy phát điện
Khảo sát vị trí lắp đặt
Trước khi tiến hành lắp đặt, cần khảo sát kỹ khu vực để xác định vị trí phù hợp. Máy phát điện phải được đặt ở nơi thông thoáng, tránh nơi ẩm ướt hoặc gần các vật liệu dễ cháy. Với công trình dân dụng, máy thường đặt ở tầng hầm, sân sau hoặc ban công có mái che. Với công trình công nghiệp, vị trí thường là phòng kỹ thuật riêng biệt hoặc khu vực ngoài trời có mái che và hệ thống bảo vệ chống ồn.
Tính toán công suất phù hợp
Việc xác định công suất máy phát điện là bước quan trọng đầu tiên. Nếu công suất quá nhỏ, máy không đáp ứng đủ nhu cầu điện năng; nếu quá lớn sẽ gây lãng phí. Cần tính toán tổng tải tiêu thụ của hệ thống, xác định loại tải (động cơ, chiếu sáng, thiết bị điện tử…) và cộng thêm một phần dự phòng 10–20% để đảm bảo ổn định.
Chọn loại máy phát điện phù hợp
Máy phát điện có nhiều loại khác nhau như máy chạy dầu diesel, máy chạy xăng, máy phát điện xoay chiều… Đối với công trình dân dụng nhỏ, máy phát điện công suất từ 3kVA đến 10kVA là phổ biến. Công trình công nghiệp thường dùng máy từ 30kVA trở lên, thậm chí hàng trăm kVA.
Các bước lắp đặt máy phát điện đúng kỹ thuật
Chuẩn bị nền móng và không gian lắp đặt
Máy phát điện cần được đặt trên nền bê tông chắc chắn, có thể chịu lực và chống rung. Mặt nền cần bằng phẳng, cao hơn mặt đất xung quanh để tránh ngập nước khi mưa. Nền phải có kích thước phù hợp với kích thước máy và tạo khoảng cách tối thiểu 1 mét quanh máy để tiện bảo trì.
Thi công hệ thống thông gió và giảm ồn
Máy phát điện khi vận hành sẽ sinh nhiệt và tạo tiếng ồn lớn. Vì vậy cần lắp đặt hệ thống thông gió đảm bảo khí nóng được thoát ra ngoài và không làm tăng nhiệt độ phòng. Hệ thống tiêu âm như tấm cách âm, hộp tiêu âm, bọc cách nhiệt cũng cần được lắp đặt, đặc biệt là trong không gian kín hoặc khu vực gần khu dân cư.
Kết nối hệ thống nhiên liệu
Máy phát điện chạy dầu hoặc xăng đều cần có bình chứa nhiên liệu riêng. Bình chứa cần được đặt cách xa máy ít nhất 3 mét và có đường dẫn nhiên liệu an toàn, chịu nhiệt, chống rò rỉ. Ở các công trình lớn, nên dùng hệ thống bơm nhiên liệu tự động để đảm bảo máy luôn sẵn sàng vận hành.
Lắp đặt hệ thống ống xả
Ống xả phải được dẫn ra ngoài khu vực lắp đặt, tránh để khí thải ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe. Chất liệu ống phải là kim loại chịu nhiệt, có lớp bọc cách nhiệt, đầu ra cần có chụp che mưa. Đường ống nên được thiết kế ngắn nhất có thể để giảm áp suất ngược, tránh ảnh hưởng công suất máy.
Đấu nối hệ thống điện
Hệ thống điện cần được đấu nối đúng kỹ thuật bởi kỹ sư điện có kinh nghiệm. Với hệ thống dân dụng, thường kết nối trực tiếp qua CB chuyển nguồn. Với hệ thống công nghiệp, nên dùng bộ ATS tự động chuyển nguồn để đảm bảo máy phát tự khởi động khi mất điện lưới. Dây cáp cần được tính toán tiết diện phù hợp, có vỏ chống cháy, lắp đặt gọn gàng, tránh rò rỉ điện.
Những sai lầm thường gặp khi lắp đặt máy phát điện
Không tính đến khả năng mở rộng tải
Nhiều người chỉ tính đúng mức điện năng hiện tại mà không để phần dự phòng cho tương lai. Khi tải tăng lên, máy phát sẽ quá tải, gây cháy, hỏng hóc và nguy hiểm.
Thiếu hệ thống cách âm và thoát khí
Một số công trình không đầu tư đúng mức cho hệ thống giảm ồn và khí thải, dẫn đến tình trạng máy vận hành gây khó chịu cho cư dân xung quanh, ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động.
Đặt máy ở vị trí không phù hợp
Lắp đặt máy gần tường, trong không gian kín hoặc nơi dễ ngập nước là những sai lầm nghiêm trọng. Điều này khiến máy nóng nhanh, giảm tuổi thọ và dễ bị chập cháy khi gặp nước.
Không kiểm tra định kỳ
Máy phát điện sau khi lắp đặt cần được kiểm tra định kỳ. Nếu không bảo trì thường xuyên, máy dễ xuống cấp, rò rỉ nhiên liệu, kẹt động cơ hoặc không khởi động khi cần thiết.
Lưu ý khi vận hành sau lắp đặt
Kiểm tra lần đầu sau lắp đặt
Sau khi hoàn tất lắp đặt, cần khởi động máy phát điện thử tải để kiểm tra toàn bộ hệ thống. Bao gồm các thông số điện áp, tần số, tốc độ vòng quay, nhiệt độ nước làm mát, lượng dầu, mức tiêu hao nhiên liệu.
Thiết lập chế độ vận hành an toàn
Với hệ thống sử dụng ATS, cần kiểm tra kỹ thời gian trễ khởi động, chuyển nguồn và ngắt tải. Đảm bảo khi điện lưới trở lại, máy dừng đúng trình tự. Với hệ thống thủ công, người vận hành cần được huấn luyện sử dụng đúng quy trình.
Bảo trì định kỳ
Máy phát điện nên được bảo trì mỗi 250 đến 500 giờ hoạt động, hoặc tối thiểu 3 đến 6 tháng một lần nếu ít sử dụng. Các hạng mục bảo trì bao gồm thay dầu, lọc dầu, kiểm tra lọc gió, siết lại bulong, kiểm tra điện áp ắc quy, xả nước két mát…
Lắp đặt máy phát điện đúng kỹ thuật cho công trình dân dụng và công nghiệp không chỉ đảm bảo vận hành ổn định mà còn giúp tối ưu chi phí, tăng tuổi thọ thiết bị và đảm bảo an toàn tuyệt đối trong quá trình sử dụng. Dù là hệ thống nhỏ trong gia đình hay tổ máy công suất lớn trong nhà máy, việc thi công cần tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn kỹ thuật. Hãy luôn lựa chọn đơn vị thi công uy tín, có kinh nghiệm và đảm bảo quy trình kiểm tra – bảo trì sau khi lắp đặt để hệ thống máy phát luôn hoạt động hiệu quả và bền bỉ trong thời gian dài.
