Máy phát điện là một thiết bị quan trọng trong các công trình dân dụng, công nghiệp và hệ thống điện dự phòng. Để đảm bảo máy hoạt động ổn định và an toàn, các loại cảm biến được tích hợp nhằm giám sát và điều khiển nhiều thông số kỹ thuật quan trọng. Mỗi loại cảm biến trong máy phát điện đều có vai trò riêng, giúp thiết bị vận hành hiệu quả, ngăn ngừa sự cố và kéo dài tuổi thọ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về các loại cảm biến trong máy phát điện và chức năng cụ thể của từng loại.
Cảm biến là gì và vai trò trong máy phát điện
Định nghĩa cảm biến trong kỹ thuật điện
Cảm biến là thiết bị có khả năng phát hiện các thay đổi vật lý hoặc môi trường và chuyển đổi thành tín hiệu điện. Trong máy phát điện, cảm biến đóng vai trò là mắt và tai của hệ thống điều khiển, cung cấp thông tin quan trọng để hệ thống vận hành tối ưu.
Tầm quan trọng của cảm biến trong máy phát điện
Không có cảm biến, hệ thống không thể giám sát nhiệt độ, áp suất, tốc độ vòng quay hay mức dầu. Điều này dẫn đến việc không phát hiện được sự cố kịp thời, gây hư hỏng nặng hoặc ngừng hoạt động đột ngột.
Các hệ thống cần đến cảm biến
Cảm biến xuất hiện ở hầu hết các phần của máy phát điện như động cơ diesel, máy phát, hệ thống bôi trơn, làm mát, và điều khiển điện tử. Mỗi loại cảm biến phục vụ một mục đích riêng biệt.
Các loại cảm biến trong máy phát điện
Cảm biến nhiệt độ (Temperature Sensor)
Cảm biến nhiệt độ là một trong những cảm biến quan trọng nhất trong máy phát điện. Chúng thường được gắn vào thân máy, két nước hoặc đầu xi-lanh để đo nhiệt độ nước làm mát, dầu bôi trơn hoặc khí thải.
Chức năng cảm biến nhiệt độ
Cảm biến này giúp phát hiện sự quá nhiệt để kích hoạt hệ thống làm mát hoặc dừng máy khi nhiệt độ vượt ngưỡng an toàn. Điều này giúp ngăn ngừa nứt vỡ linh kiện và cháy piston.
Cảm biến áp suất dầu (Oil Pressure Sensor)
Cảm biến áp suất dầu được gắn trong hệ thống bôi trơn của máy phát điện. Nó theo dõi áp suất dầu động cơ, đảm bảo dầu lưu thông đầy đủ để bôi trơn các bộ phận chuyển động.
Chức năng cảm biến áp suất dầu
Nếu áp suất dầu giảm xuống dưới mức cho phép, cảm biến sẽ gửi tín hiệu đến hệ thống điều khiển để cảnh báo hoặc dừng máy nhằm bảo vệ động cơ khỏi ma sát khô và mài mòn.
Cảm biến tốc độ (Speed Sensor)
Đây là cảm biến đo tốc độ quay của trục khuỷu hoặc trục máy phát. Nó thường là loại từ tính hoặc cảm biến Hall, phát hiện số vòng quay mỗi phút (RPM).
Chức năng cảm biến tốc độ
Thông tin từ cảm biến tốc độ giúp điều chỉnh lượng nhiên liệu, thời điểm đánh lửa và đảm bảo máy chạy ở mức tải phù hợp. Nó cũng đóng vai trò quan trọng trong điều khiển điều tốc điện tử.
Cảm biến mức nước làm mát (Coolant Level Sensor)
Cảm biến mức nước làm mát dùng để phát hiện mức chất lỏng trong két nước. Nếu nước làm mát bị rò rỉ hoặc thấp hơn mức tối thiểu, hệ thống sẽ báo lỗi hoặc dừng máy.
Chức năng cảm biến nước làm mát
Bảo vệ máy phát không bị quá nhiệt là mục tiêu chính. Khi mức nước thấp, việc phát hiện sớm giúp tránh nứt xilanh, hư két nước và cháy động cơ.
Cảm biến mức nhiên liệu (Fuel Level Sensor)
Loại cảm biến này được lắp trong bình nhiên liệu để đo lượng nhiên liệu còn lại trong máy. Nó thường dùng nguyên lý từ tính hoặc điện trở thay đổi theo mức xăng dầu.
Chức năng cảm biến nhiên liệu
Thông tin từ cảm biến giúp người vận hành biết được khi nào cần tiếp nhiên liệu, tránh tình trạng máy ngừng đột ngột giữa chừng hoặc khi hoạt động trong khu vực không có sẵn nhiên liệu.
Cách lựa chọn cảm biến phù hợp
Tương thích với máy phát
Không phải cảm biến nào cũng tương thích với mọi loại máy phát. Bạn cần kiểm tra loại động cơ, hãng sản xuất và thông số kỹ thuật trước khi thay thế hoặc nâng cấp cảm biến.
Chất lượng và xuất xứ
Cảm biến chất lượng kém dễ gây sai số, gửi tín hiệu sai lệch và khiến máy phát điện hoạt động không ổn định. Nên chọn cảm biến từ các thương hiệu uy tín như Cummins, Deutz, Perkins, hay Doosan.
Tín hiệu đầu ra
Một số hệ thống sử dụng tín hiệu điện áp, số khác lại dùng tín hiệu dòng điện hoặc xung kỹ thuật số. Bạn nên đảm bảo tín hiệu đầu ra tương thích với bộ điều khiển trung tâm.
Dấu hiệu nhận biết cảm biến bị hỏng
Cảnh báo giả hoặc không có cảnh báo
Nếu máy cảnh báo nhiệt độ cao dù động cơ mát hoặc không báo khi dầu hết, khả năng cao cảm biến bị hư hoặc đứt dây tín hiệu.
Máy chạy không ổn định
Cảm biến tốc độ bị lỗi có thể khiến máy phát bị rung giật, thay đổi vòng tua đột ngột, hoặc không ổn định tải điện.
Sai số trên đồng hồ hiển thị
Một số cảm biến kết nối trực tiếp với đồng hồ hiển thị. Khi có lỗi, đồng hồ sẽ báo sai thông tin, gây nhầm lẫn trong kiểm soát hệ thống.
Cách bảo trì và thay thế cảm biến đúng kỹ thuật
Vệ sinh định kỳ
Các loại cảm biến như cảm biến tốc độ và áp suất dễ bị bám bụi bẩn, dầu mỡ. Cần vệ sinh bằng dung dịch chuyên dụng để đảm bảo độ chính xác.
Kiểm tra dây dẫn
Đôi khi không phải cảm biến bị hỏng mà là dây tín hiệu đứt, rỉ sét hoặc chập điện. Kiểm tra dây nối trước khi thay cảm biến mới.
Thay thế đúng chủng loại
Không nên thay thế cảm biến bằng loại không rõ nguồn gốc hoặc sai chủng loại. Việc này có thể gây hỏng hệ thống điều khiển hoặc đưa ra tín hiệu sai.
Cảm biến trong máy phát điện là bộ phận không thể thiếu để duy trì hoạt động ổn định, an toàn và tiết kiệm năng lượng. Mỗi loại cảm biến đều đảm nhận một vai trò riêng, từ giám sát nhiệt độ, áp suất, nhiên liệu cho đến tốc độ và mức nước làm mát. Việc hiểu rõ chức năng từng loại cảm biến giúp bạn sử dụng, bảo trì và thay thế hiệu quả hơn. Hãy đầu tư đúng loại cảm biến, lắp đặt chính xác và thường xuyên kiểm tra để máy phát điện luôn vận hành tối ưu.
